Ηράκλειτος, το γνωστότερο τέκνο της Εφέσου!
Ο Στράβων στο ΙΔ, 632 μνημονεύει το θρύλο που σχετίζεται με την ίδρυση της Εφέσου από τον Άνδροκλο, γιό του βασιλιά των Αθηνών Κόδρου!
Λέγουν δε ότι μετά τον Αιολικό, άρχισε ο Ιωνικός εποικισμός από τον Άνδροκλο, γνήσιο γιό του Κόδρου, βασιλιά των Αθηνών, ιδρυτή της Εφέσου. Λέγουν ότι εξ ου και εκεί συστάθηκε το βασίλειο των Ιώνων, ακόμη ότι και έως τώρα οι απόγονοί τους ονομάζονται βασιλείς και έχουν ορισμένες τιμές, προεδρία και στους αγώνες και επίσημη πορφύρα φέρουν με διακριτικά του βασιλικού γένους, κρατούν ράβδο αντί σκήπτρου και τελούν τα ιερά μυστήρια της Ελευσινίας Δήμητρος. (Στράβων ΙΔ 3, σελ. 632, 633)
Πολλοί γνωστοί έρχονται από την Έφεσο, όπως ο ποιητής Καλλίνος, ο σατυρικός Ιππόναξ, οι ζωγράφοι Παρράσιος και Ζεύξης, ο Φιλόλογος και κριτικός Ζηνόδοτος οι Ιατροί Σόρυνος, Ρούφος και Ηρακλείδης αλλά μέγιστος όλων ο σοφός Ηράκλειτος.
Όποιος δεν αγαπά τον κίνδυνο, αγνοεί τον ενθουσιασμό και έτσι δεν εκστασιάζεται, αυτός ούτε χρειάζεται ούτε μπορεί να ασχοληθεί με τον Ηράκλειτο!
Πολλοί σοφοί της αρχαιότητας προσπάθησαν να ωφεληθούν μελετώντας και ερμηνεύοντας το σύγγραμμά του, συμπεριλαμβάνοντας τους: Αντισθένη,Ηρακλείδη, Κλεάνθη, τον Στωικό Σφαίρο, Παυσανία, Νικομήδη, Διόδοτο, Σκυθίνο, Ιερώνυμο, Σέλευκο, Κρότων, Ευρυπίδη, ακόμα κι τον Δαρείο αλλά και τον Σωκράτη!
Όπως αναφέρει ο Κλήμης, ο Ηράκλειτος ήταν πατριώτης κι παρότι τον παρακαλούσε ο Μέγας Βασιλεύς Δαρείος να τον επισκεφτεί, αυτός αρνιόταν!
Όταν δε ζήτησαν τη γνώμη του παππού μας Σωκράτη για το βιβλίο του Ηράκλειτου, είπε ότι όσα αντιλήφθηκε του φάνηκαν γενναία και ότι εκτιμούσε ότι κι όσα δεν κατάλαβε πρέπει επίσης να ήσαν γενναία! Επί πλέον, για να αντιληφθεί κάποιος το βαθυστόχαστο νου του Ηρακλείτου θα πρέπει να είναι «Δήλειος» βουτηχτής, δηλαδή να μπορεί να βουτά σε βαθιές θάλασσες με επικίνδυνες δύνες!
Βαθύ, άγνωστο, απρόσμενο πέλαγος ο Νους του Ηρακλείτου! Κι εμείς, είτε για να τραφούμε πνευματικά ή για να θαυμάσουμε το μέγεθος του μοναδικού τούτου Εφέσιου φιλοσόφου απαιτείται δύναμη, γνώση, αφοσίωση, θέληση, βουλιμία, προσπάθεια μεθοδική, συνειδητή, στοχαστική.
Η σχέση που απαιτεί ο διάλογος με τον Ηράκλειτο είναι ερωτική! Είτε βρίσκεις ωραία και σωστά τα επιτεύγματά του και αδυνατείς να ακολουθήσεις ή καταπλήσσεσαι! Τον αγαπάς παράφορα! Και τότε ωφελείσαι από αυτά που απλόχερα σου προσφέρει! Κι αυτά είναι είτε ορισμοί επί συγκεκριμένων θεμάτων, ή οδοί προς την Αλήθεια!
Του αφιέρωσαν πολλά επιγράμματα, όπως:
Μη διαβάζεις ταχέως το βιβλίο του Ηράκλειτου του Εφέσιου – σε οδηγεί από δυσνόητο ατραπό! Όμοιο με σκοτάδι κι άφωτο! Αν όμως μύστης σ’ οδηγήσει γίνεται λαμπρότερο του Ηλίου!
Έγραψε, μεταξύ άλλων, ο παππούς μας ο Ηράκλειτος:
Δεν μπορείς να ξαναμπείς στο ποτάμι! Βαθυστόχαστη ρήση! Μα, να! Ξαναμπαίνω, λέει κάποιος και βουτά τα πόδια στο νερό! Μα το ποτάμι δεν είναι το ίδιο! Έχει αλλάξει και νερό, θερμοκρασία, χροιά, ώρα, δυναμικότητα, κλπ. Όταν ξαναβουτήξουμε στο ποτάμι με το συγκεκριμένο όνομα, το ποτάμι έχει διαφοροποιηθεί από πριν! Κι αυτό γιατί; Διότι τά πάντα ρει! Και έτσι, όπως αναφέρει κι ο Αριστοτέλης στα Μετεορολογικά (Β, 2) Ο Ήλιος κάθε μέρα είναι νέος.
Οι κοινοί άνθρωποι δεν έχουν συνείδηση του τι κάνουν στον ξύπνιο τους, όπως λησμονούν όσα είδαν στον ύπνο τους! Κι ενώ ο λόγος είναι καθολικός, οι περισσότεροι άνθρωποι ζουν σαν να έχουν ιδιωτική σκέψη!
Ενώ ο Κλήμης στο έργο του Παιδαγωγός αναφέρει για τον Ηράκλειτο: «Πως θα μπορούσε κάποιος να μείνει κρυμμένος μπροστά σ’ αυτό το φως που δεν δύει ποτέ;», ενώ στους Στρωματείς, Β 17, αναφέρει το ρηθέν από τον Ηράκλειτο: Αν κανείς δεν ελπίζει, δεν θα βρει το ανέλπιστο, αφ’ όσον δεν θα υπάρχει έρευνα και δρόμος!
Ακόμη, μας φωτίζει το τέκνο της Εφέσου:
Αν η ευδαιμονία βρισκόταν στις σωματικές απολαύσεις, τότε θα έπρεπε να λέμε ευτυχισμένα τα βόδια όταν βρίσκουν να φάνε ρόβι!
Για μένα ο ένας ισοδυναμεί με χιλιάδες, αν είναι άριστος (παρόμοιο με αυτό που ανέφερε κι ο γνωστότερος μαθητής του Αριστοτέλους, Αλέξανδρος ο Γ!)
Περισσότερο κι απ’ την πυρκαγιά πρέπει κανείς να κατασβήνει την Έπαρση!
Ένας λογικός λαός θα υπερασπιστεί τον νόμο, όπως και τα τείχη της πόλης του, εκείνο το νόμο που είναι βούληση καθ’ ενός ανθρώπου!
Αυτοί που ψάχνουν για χρυσάφι, ανασκάπτουν πολλή γη και βρίσκουν λίγο!
Από όλα τα πράγματα ένα μόνο προτιμούν οι άριστοι: την αιώνια δόξα των θνητών, ενώ οι πολλοί αρκούνται στο να χορταίνουν!
Η πολυμάθεια δεν διδάσκει την βαθύτερη κατανόηση των πραγμάτων!
Η γνώση των πιο φημισμένων ανθρώπων είναι γνώμη και μόνο!
Αντίθετα με την θεϊκή, η ανθρώπινη συμπεριφορά δεν στηρίζεται στη γνώση!
Ο θεός αποκαλεί τον άνδρα μωρό, όπως ακριβώς ο άνδρας το παιδί!
Ο σοφότερος από τους ανθρώπους, σε σύγκριση με τον θεό, θα φανεί πίθηκος και στην σοφία και στην ομορφιά και σ’ όλα τα’ άλλα!
Για τον θεό, όλα είναι ωραία και δίκαια και αγαθά, ενώ οι άνθρωποι άλλα θεωρούν άδικα κι άλλα δίκαια!
Ο έχων ώτα ακούειν ακουέτο!
Filed under: Γενικά | Tagged: heracletus,iraklitos,ηράκλειτος |
ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΕΦΕΣΙΩΝ 